بی شک صنعت سیمان عمده ترین تولیدکننده غبار بوده و دارای انواع متنوعی از آن در نقاط مختلفی از خط تولید می باشد. غبار تولیدی به عنوان یک مشکل بزرگ زیست محیطی مطرح است. دراین نوشته به آنالیز ترکیبات تشکیل دهنده و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی غبار ناشی ازیک خط تولید سیمان پرداخته شده است تا با استفاده از این اطلاعات پایه، به بررسی راهکارهایی در زمینۀ کاهش و ممانعت از آسیبهای زیست محیطی غبار دست یابیم.
این راهکارها در دو شاخۀ: ممانعت از ورود ذرات ریز معلق در گازهای دودکش به هوا و استفاده از غبار انباشته شده توسط غبارگیرها برای جلوگیری از تخریب محیط زیست، تقسیم میشوند. در مورد اول، بهبود وضعیت غبارگیرها، افزایش کارایی آنها و تنظیم فرایند تولید پیشنهاد گردیده است و در مورد دوم لیستی از موارد قابل استفاده غبار دور ریز صنعت سیمان تهیه و ارائه شده است. بدیهی است برای هر کارخانۀ سیمان با ویژگیهای مختص خود، میتوان انتخاب ویژهای از لحاظ تکنیکی و اقتصادی داشت.
بی شک صنعت سیمان عمده ترین تولید کننده غبار به حساب میآید که دارای انواع متنوعی از آن در نقاط مختلف خط تولید میباشد . با توجه به ویژگیهای غبار تولیدی و انباشت حجم زیادی از آن در محیط اطراف کارخانجات، در دراز مدت دچار مشکلات متعدد زیست محیطی شده و حتی سلامتی انسانها را به خطر میاندازد .
بنابراین دو مشکل مهم زیست محیطی صنعت سیمان، ورود ذرات معلق به اتمسفر و همچنین انباشت غبار دریافتی توسط غبارگیرها در محیط اطراف کارخانه است که به دلیل تغییر شرایط طبیعی خاک و انتشار غبار به محیط اطراف، آلودگیهای زیست محیطی را بهدنبال دارد
تعریف غبار
به طور کلی به ذرات جامدی که در شرایطی خاص میتوانند در یک محیط گازی معلق بمانند، غبار گویند. معمولاً غبار زمانی ایجاد میشود که یک جریان گازی در مجاورت ذرات جامد به حرکت درآید. در این حالت طی عملیاتی ذرات جامد پراکنده میشوند. مثلا وًقتی مواد از جائی بلندتر به محلی پائینتر میریزد.
انواع غبار و کاربرد غبارگیرها
از لحاظ نوع غبار دو شکل کلی برای آن در نظر میگیرند: یکی مربوط به مراحل قبل از پخت بوده و بیشتر از جنس مواد اولیه و خام میباشد. و دیگری مربوط به مرحلۀ پخت و بعد از آن میباشد . استفاده از یک غبارگیر با تغییر خواص گاز مثل دما، رطوبت و ترکیب شیمیایی و همچنین مشخصات مربوط به غبار مانند اندازه ذرات، ترکیب شیمیایی، خواص الکتریکی و … تفاوت میکند.
نقش فیلترهای کیسه ای در جذب غبار
کیسه های فیلتر به عنوان تجهیزاتی نسبتاً ساده و با کارایی بالا مطرح هستند. مزایای آنها چنین ذکر شده است:
– غبار همراه با گاز کمتر – هزینۀ کم تجهیزات الکترومکانیکی – ساختمان ساده و نیاز به فونداسیون پایین تر
عوامل مختلفی در کارایی کیسه های فیلتر دخالت دارد. تغییرات هندسی، مواد ساختمانی و پارامترهای بهره برداری در این فیلترها مهم هستند .
در کیسه های فیلتر فلاپهای زیر فیلتر که برسر راه لولۀ خارج کننده مواد قرار داده شده است، اهمیت زیادی دارند. چون فیلتر در فشار منفی کار میکند، این فلاپها از نشتی هوا و بر هم خوردن جریان گاز جلوگیری میکنند. اخیراً استفاده از شیرهای گردان آببندی شده را توصیه کرده اند.
روشهای جدیدتر مثل جت هوا برای تکاندن غبارهای تجمع یافته روی کیسه های فیلتر کارایی بسیار بهتری از خود نشان دادهاند. به علاوه استفاده از روشهای کنترل الکتریکی برای تکاندن و تغییر جریان گاز در اتاقچه ها، بسیار مؤثر میتواند باشد. چراکه کنترل دو پارامتر فوق را بر حسب شرایط پیش آمده بهتر میسازد.
بررسیها نشان میدهد، در روش تکاندن قدیمی که به صورت مکانیکی میباشد، با گذشت زمان استهلاک زیادی در قطعاتی مثل لقمهای، بادامکها، عصایی و … ایجاد میشود. به طوریکه در برخی از موارد، مدتهای مدیدی تکاندن کیسه ها انجام نمیشده است. علاوه بر پیگیری و کنترل چنین اشکالاتی، اقدامات اصلاحی همانند بهبود طراحی و جنس قطعات برای افزایش کارکرد، بهتر شدن عملکرد و آسان شدن تعویض آنها، تأثیر زیادی در کارایی فیلتر دارد
در آزمایشی یک کیسه فیلتر قدیمی که توانایی غبارگیری مورد نیاز را نداشت با فیلتر جدید مجهز به جت هوا و کیسه های چیندار تعویض شد. نتایج این اقدام نشان میدهد که در مقایسه با سیستم قبلی از مزیتهایی مثل کوچک بودن، کمتر کردن هزینه( به لحاظ اندازه)، افزایش کارایی در غبارگیری، کاهش افت فشار و افزایش زمان فول شدن کیسه ها برخوردار شده است. قبلا اًز فیلترهای کاغذی یا نمد و یا مواد دیگری استفاده میشد که در رطوبت، دمای بالا و غبار زیاد دچار محدودیت در مکش میشدند.
لیکن انواع جدیدی ازخانواده کیسه های فیلتر ارائه شده اند که تأثیرات مثبتی بر غبارگیری دارنددراین نوع کیسه ها افزایش سطحی برابر ۱۱۰ تا ۱۲۵ درصد شده است. این اقدام افت فشار را کاهش میدهد. همچنین نحوه طراحی نگهدارندههای این کیسه هی فیلتر به گونه ای است که زمان نصب آنها را به ۷۰ درصد کاهش میدهد. به علاوه کاهش زمان و هزینه های تعمیر و نگهداری را به دنبال داشته است.
منبع: سایت سیمان تکنولوژی – مقاله کاهش آلودگی زیست محیطی غبار در صنعت سیمان – مهندس حسین چهرگانی
بدون دیدگاه